National Assembly for Wales

Pryhawn da a chroeso, bawb, i'r Cyfarfod Llawn. Yr eitem gyntaf ar ein hagenda ni y prynhawn fydd y cwestiynau i'r Prif Weinidog, ac mae'r cwestiwn cyntaf gan Mark Isherwood. 

Yr wythnos diwethaf, fe ofynnais i'r Ysgrifennydd Cabinet am yr adolygiad o'r shared services a gafodd ei gomisiynu nôl ym mis Ebrill a'i orffen yng Ngorffennaf, ac os oedd o'n fodlon ei gyhoeddi o. Dwi'n falch gweld bod yr Ysgrifennydd Cabinet wedi datgan dros y penwythnos ei fwriad i gyhoeddi'r adroddiad hwnnw, er nad oes amserlen ar gyfer hyn. Dwi'n deall bod yna adroddiadau eraill yn bodoli ac yn guddiedig. Mae yna adroddiad gan PricewaterhouseCoopers ers mis Mai, mae yna gyngor cyfreithiol a gomisiynwyd gan y cadeirydd fel rhan o adolygiad ffeithiol, a barn gyfreithiol arall a gomisiynwyd nôl ym mis Tachwedd. Felly, a wnaiff y Prif Weinidog ymrwymo er mwyn sicrhau bod y rhain yn mynd i gael eu cyhoeddi mor fuan â phosib er lles tryloywder?

Rydyn ni wedi ymrwymo i sicrhau ein bod ni'n mynd i gyhoeddi ein hymateb i'r recommendations, fel ein bod ni'n gallu sicrhau tryloywder. Y ffaith yw bod y trefniadau presennol wedi bod mewn lle am 14 mlynedd, ac mae lot wedi newid yn ystod y cyfnod yna. Felly, mae pobl yn edrych ar hynny ar hyn o bryd, ac mi fydd hwn yn cael ei gyhoeddi cyn gynted ag sy'n bosibl.

Cwestiynau nawr gan arweinwyr y pleidiau. Arweinydd y Ceidwadwyr, Darren Millar.

Arweinydd Plaid Cymru, Rhun ap Iorwerth. 

Mae cael addasiadau i'r cartref mewn da bryd yn gallu gwneud gwahaniaeth enfawr i rywun sy'n byw gydag MND, nid yn unig o ran diogelwch, ond hefyd o ran urddas ac annibyniaeth. Dyna pam rŷn ni wedi gweithio gyda phob awdurdod lleol i ailwampio'r system, gan symleiddio llwybrau, lleihau dyblygu a chyflymu penderfyniadau fel nad yw pobl yn aros misoedd am newidiadau hanfodol i'w cartrefi. 

Diolch am yr ateb hwnnw, ond yn anffodus, fel y gŵyr unrhyw un a oedd yn y Siambr wythnos diwethaf pan wnes i dalu teyrnged i Kyle Sieniawski, mi fuodd o yn yr ysbyty am bron i flwyddyn cyn iddo fo farw yn 14 oed. Felly, yn amlwg, dim ots beth dŷch chi wedi gwneud, dyna oedd y realiti i'r teulu yma, a gorfod brwydro ar amser y dylen nhw fod wedi canolbwyntio'n llwyr ar gael pob eiliad posib gyda Kyle. Mae adroddiad 'datgloi'r drws' gan Gymdeithas MND yn galw am dai hygyrch, cyflym i bobl ag MND, ac yn cynnig camau gweithredu penodol, gan gynnwys hyfforddiant ac addysg i staff i alluogi llwybr cyflym, cyson a phriodol, a chofrestr o gartrefi cymdeithasol hygyrch.

Felly, a gaf i ofyn, a allwch chi edrych, os gwelwch yn dda—? Dŷch chi wedi dweud y dylai pobl ddim fod yn disgwyl misoedd. Yn amlwg, mae pobl yn aros misoedd. Felly, wnewch chi edrych ac ymrwymo fel Llywodraeth i weld pam nad ydy'r hyn wnaethoch chi ddweud yn eich ymateb cyntaf yn digwydd, a sut ydyn ni'n rhoi'r sicrwydd i deuluoedd fel un Kyle, yn anffodus, a fydd yn dioddef yn y dyfodol, na fyddan nhw hefyd yn gorfod brwydro a ddim cael ymateb na datrysiad?

Cwestiwn 4—. Nage, sori, Lesley Griffiths yn gyntaf.

Mae cyn-weithwyr ASW yn dal i wynebu anghyfiawnder pensiwn. Fel llawer o Aelodau'r Senedd yn y Siambr yma, rŷn ni wedi codi'r pwnc yma gyda Llywodraeth presennol a blaenorol y DU. Ysgrifennodd yr Ysgrifennydd cyllid at y Gweinidog pensiynau yr wythnos diwethaf ar ôl cyllideb y Deyrnas Unedig.

Mae cwestiynau 6 [OQ63583] a 7 [OQ63554] wedi eu tynnu yn ôl. Cwestiwn 8, Adam Price.

Dwi wedi bod yn glir iawn gyda'r Prif Weinidog bod angen i Gymru gael perthynas aeddfed a pharchus gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig sy’n wirioneddol gydweithredol, a dyna yw tôn pob trafodaeth dwi wedi’i chael gydag e. Dŷn ni ddim yn cytuno ar bopeth a dwi wedi bod yn onest ynglŷn â lle mae Cymru'n disgwyl cynnydd cryfach. Ond y gwahaniaeth nawr yw bod y sgyrsiau hynny'n digwydd o ddifri, a’u bod nhw eisoes yn arwain at ganlyniadau. Rŷn ni wedi sicrhau trafodaethau adeiladol ar gyfiawnder ieuenctid, rŷn ni wedi newid y ffordd o ddefnyddio cyllid, y gwasanaeth prawf a buddsoddi rhanbarthol, ac rŷn ni’n pwyso’n gadarn i sicrhau bod penderfyniadau am Gymru gael eu gwneud yng Nghymru.

Yn olaf, cwestiwn 10. Sam Rowlands.

Diolch i'r Prif Weinidog.

Yr eitem nesaf fydd y cwestiynau i'r Cwnsler Cyffredinol a'r Gweinidog Cyflawni. Mae'r cwestiwn cyntaf yn mynd i fod—. Y cwestiwn cyntaf, felly, gan Mick Antoniw.

Llefarydd y Ceidwadwyr, Natasha Asghar, nesaf.

Llefarydd Plaid Cymru yn nesaf, Adam Price.

Ac yn olaf, Rhys ab Owen.  

Diolch i'r Cwnsler Cyffredinol. 

Eitem 3 sydd nesaf, y datganiad a chyhoeddiad busnes. Galwaf ar Y Trefnydd, Jane Hutt. 

Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Nid oes unrhyw newidiadau i fusnes yr wythnos hon. Mae busnes y tair wythnos nesaf wedi ei nodi yn y datganiad busnes, sydd ar gael i Aelodau yn electronig. 

Trefnydd, tra fy mod i'n holi'r cwestiwn yma ichi, mae yna 16 rhybudd llifogydd a 58 rhybudd llifogydd 'byddwch yn barod' ar wefan Cyfoeth Naturiol Cymru, yn golygu bod miloedd o bobl ledled Cymru yn pryderu beth mae hynny'n ei olygu iddyn nhw. Yn fy rhanbarth i, dyma'r chweched rhybudd ers dechrau Tachwedd, ac mae pobl yn poeni'n eithriadol. Felly, mi hoffwn i ofyn am ddatganiad gan yr Ysgrifennydd Cabinet dros newid hinsawdd er mwyn cael y sicrwydd bod gan Cyfoeth Naturiol Cymru yr adnoddau i ddelio â hyn, oherwydd mae hyn lawer, lawer yn fwy aml na'r disgwyl, a hefyd i ddeall pa gefnogaeth sydd ar gael i bobl sy'n wynebu'r boen barhaus hon rŵan o feddwl eu bod nhw'n mynd i gael llifogydd. Yn amlwg, mae'n cael effaith ar fusnesau sydd ddim yn gallu agor, ac ati, a hefyd pobl yn methu mynd i'r gwaith, yn ofni beth fydd y goblygiadau os dydyn nhw ddim adref pan fydd y llifogydd yn taro.

Diolch yn fawr am eich cwestiwn pwysig iawn. 

Diolch, Delyth, a diolch am eich cwestiwn.

Dwi am ofyn am ddau ddatganiad, os gwelwch yn dda. Mae'r cyntaf gan yr Ysgrifennydd Cabinet dros iechyd ynghylch yr hyn sydd yn digwydd yn Ysbyty Tywyn. Mi fyddwch chi'n ymwybodol bod ward Dyfi wedi cau ers tair blynedd, a hynny oherwydd diffyg mewn niferoedd nyrsys. Ond mae yna bryderon yn lleol nad ydy'r bwrdd iechyd wedi hyrwyddo’r swyddi yna yn ddigonol. Mi fyddwch chi hefyd yn ymwybodol bod y Pwyllgor Deisebau wedi trio edrych i mewn i hyn, ond heb gael atebion digonol. Felly, mae angen mynd i waelod hyn. Gaf i ofyn am ddatganiad gan yr Ysgrifennydd Cabinet dros iechyd ar y mater, os gwelwch yn dda?

Yn ail, gaf i ddatganiad ysgrifenedig gan y Gweinidog trafnidiaeth ynghylch y camau sydd yn mynd i gael eu cymryd i sicrhau diogelwch ar yr A470 ger Trawsfynydd? Mae yna ddisgyblion yn byw yn Steshon, rhan o Drawsfynydd, ar un ochr y ffordd, yn gorfod croesi ffordd andros o berig er mwyn mynd i'r ysgol. Dydw i ddim yn beiriannydd, ond dwi'n gallu gweld bod yna bosibilrwydd i roi ynysoedd ar y ffordd yna i'w gwneud hi'n fwy diogel ar gyfer croesi'r ffordd, ond mae'n rhaid inni gael astudiaeth dichonoldeb o beth sydd yn bosib. Felly, a gaf i ofyn am ddatganiad ar hynny gan yr Ysgrifennydd trafnidiaeth, os gwelwch yn dda?

Ac yn olaf, Andrew R.T. Davies.

Diolch i'r Trefnydd.

Eitem 4 yw'r datganiad gan y Prif Weinidog: uwchgynhadledd fuddsoddi Cymru. Galwaf ar y Prif Weinidog, Eluned Morgan.

Mae Vantage Data Centers yn bwriadu buddsoddi £10 biliwn ledled Cymru, gan gynnwys ar safleoedd fel yr hen ffatri Ford ym Mhen-y-bont ar Ogwr, gan drawsnewid y safle i mewn i gampws canolfan data o safon fyd-eang i ateb gofynion y chwyldro AI. Disgwylir i'r buddsoddiad hwn greu dros 5,000 o swyddi ym maes adeiladu a gweithredu canolfannau data.

Mae hyn yn adlewyrchu newid yn y ffordd caiff Cymru ei gweld: fel lle sefydlog i fuddsoddi, fel lle medrus i adeiladu a lle hyderus i dyfu. Dywedodd buddsoddwyr wrthyf fi, dros ar ôl tro, mai sefydlogrwydd yw un o gryfderau mawr Cymru. Mewn byd sy'n teimlo'n ansicr, maen nhw'n chwilio am Lywodraeth sy'n cynnig eglurder a phartneriaeth. Dyna rywbeth rŷn ni’n falch o'i gynnig fel Llywodraeth Lafur Cymru. Gwnaeth buddsoddwyr yn glir eu bod nhw'n chwilio am amgylcheddau lle mae polisi'n glir, llywodraethu'n ddibynadwy ac mae cynllunio hirdymor yn cael ei gefnogi. Dyma faes lle rŷn ni, fel Llywodraeth Lafur Cymru, yn rhoi hyder gwirioneddol, drwy fframwaith rheoleiddiol sefydlog, cyfeiriad strategol clir ac ymrwymiad hirdymor i dwf economaidd ac arloesi. 

Roedd amrywiaeth y sectorau yn yr uwchgynhadledd hefyd yn dweud ei stori ei hun: ynni glân, technoleg ddigidol, diogelwch seiber, lled-ddargludyddion cyfansawdd—compound semiconductors—diwydiannau creadigol, gweithgynhyrchu uwch a life sciences. A beth ddangoson ni oedd economi Cymru fodern, amrywiol, wedi'i gwreiddio yn y gwerthoedd sydd bob amser wedi ein diffinio ni—uchelgais, tegwch a chymuned. 

Yn bwysig, roedd yr uwchgynhadledd yn gyfle inni sicrhau ein bod ni nid jest yn cyflwyno ond hefyd yn gwrando. Roedd buddsoddwyr yn agored am y rhwystrau sydd angen eu goresgyn i ryddhau twf hyd yn oed yn fwy. Mae eu hadborth nhw eisoes yn siapio ein camau nesaf, oherwydd rŷn ni'n gwybod bod llwyddiant economaidd yn deillio o bartneriaeth, nid o ddatganiadau. 

Bydd y deialog yn siapio'r ffordd rŷn ni'n meddwl am bolisi, seilwaith a chefnogaeth i fusnesau, gan sicrhau bod yr amgylchedd rŷn ni'n ei greu nid yn unig yn gystadleuol heddiw, ond yn gynaliadwy ac yn ymatebol ar gyfer y dyfodol. Drwy wrando, dysgu a gweithredu ar yr hyn rŷn ni'n clywed, gallwn ddileu rhwystrau, meithrin arloesedd a chryfhau'r hyder y mae buddsoddwyr ei angen i ymrwymo yn y tymor hir.

Wrth wneud hynny, mae'r Llywodraeth Lafur Cymru hon yn adeiladu Cymru sy'n cael ei chydnabod nid yn unig am ei thalent, ei thechnoleg a'i huchelgais, ond hefyd am ei sefydlogrwydd a'r ffaith ein bod ni'n agored—Cymru lle gall busnesau dyfu gyda sicrwydd a hyder.

Mi oedd yna gryn ffanffer o gwmpas yr uwch-gynhadledd yma yn y misoedd yn arwain at yr uwch-gynhadledd, yn ystod yr uwch-gynhadledd ei hun, ac, wrth gwrs, hynny'n parhau heddiw yma gan y Prif Weinidog. Ar bob cyfle, mae yna ymdrech wedi bod i drio ei gyfleu o fel y catalydd mawr fydd yn trawsnewid economi Cymru. Dwi'n bod yn hollol agored: rydyn ni ar y meinciau yma yn cefnogi, wrth gwrs, unrhyw ymdrechion i dynnu sylw at uchelgais Cymru i fod yn lle da i wneud busnes. Ond y tu ôl i'r holl ffanffer, mae yna realiti, wrth gwrs, ac mae eisiau edrych ar bethau, dwi'n meddwl, mewn ffordd realistig a sobor. Do, mi gyhoeddwyd, dro ar ôl tro, ac eto heddiw, biliynau o bunnau mewn buddsoddiad, ond mi wnaf i ddyfynnu'r newyddiadurwr Sion Barry,

Ac yn olaf, Lesley Griffiths.

Diolch i'r Prif Weinidog.

Eitem 5 heddiw yw'r datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol ar y fframwaith perfformiad brys newydd ar gyfer y gwasanaeth ambiwlans a throsglwyddo cleifion o ambiwlansys mewn ysbytai. Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet, Jeremy Miles.

Diolch, Dirprwy Lywydd. Ym mis Gorffennaf, mi wnes i gyhoeddi newidiadau i'r fframwaith perfformiad ar gyfer y gwasanaeth ambiwlans brys a'r model ymateb clinigol. Roedd y cam cyntaf yn canolbwyntio ar wella canlyniadau i bobl sy'n profi'r cyflyrau a'r anafiadau mwyaf difrifol. Cafodd dau gategori newydd eu cyflwyno, sef 'porffor: ataliad', ar gyfer pobl sy'n cael ataliad ar y galon, a 'coch: argyfwng', ar gyfer y bobl sydd mewn peryg o ddioddef ataliad ar y galon neu ataliad anadlol os nad ydyn nhw'n cael triniaeth ar unwaith. Mae hyn yn cynnwys pobl sydd wedi dioddef anafiadau trawma difrifol.

Rŷn ni wedi symud i ffwrdd o fesur llwyddiant ar sail ffigurau moel am amseroedd ymateb, gan ganolbwyntio yn hytrach ar ganlyniadau. Ers cyflwyno'r newidiadau, mae cyfraddau dychwelyd i gylchrediad naturiol ar gyfer pobl yn y categori 'porffor: ataliad' wedi gwella. Ym mis Awst, cafodd curiad calon mwy na chwarter y bobl a gafodd ataliad ei adfer a'i gynnal wedyn nes cyrraedd yr ysbyty. Rŷn ni'n disgwyl gweld hyn yn cynyddu dros amser gyda chymorth dull cryfach o gyflawni'r camau yn y gadwyn oroesi.

Mae data misol am adnabod yn gynnar, CPR amserol, diffibrilio cyflym a gofal uwch amserol yn rhoi darlun cliriach i'r gwasanaeth ambiwlans o sut mae pob cam yn effeithio ar ganlyniadau i gleifion. Bydd y data manwl hwn yn helpu'r gwasanaeth ambiwlans a'i gomisiynwyr i nodi lle mae ymyriadau yn gweithio orau a lle mae angen gwelliannau pellach i sicrhau bod cymaint â phosib yn goroesi ac yn gwella.

Mae'r gwasanaeth ambiwlans bellach wedi lansio cam nesaf ei newidiadau. Mae'r rhain yn canolbwyntio ar wella canlyniadau a phrofiadau i bobl gyda chyflyrau brys fel strôc a thrawiadau ar y galon. Yn lle'r hen gategorïau ambr a gwyrdd, mae categorïau newydd, sef 'oren: nawr', 'melyn: yn fuan', a 'gwyrdd: wedi ei gynllunio'.

Os yw staff sy'n trin galwadau yn rhoi pobl yn y categori 'oren: nawr', mae hynny'n golygu bod ganddyn nhw gyflyrau difrifol brys. Dyma'r math o bobl sydd angen asesiad clinigol wyneb yn wyneb, triniaeth gychwynnol ar y safle a'u trosglwyddo yn gyflym i ysbyty neu ofal arbenigol. Er enghraifft, gallai hyn fod yn rhywun sydd â symptomau strôc neu drawiad ar y galon. 

Mae'r categori 'melyn: yn fuan' yn cynnwys pobl sydd wedi cael eu hasesu fel rhai sydd angen asesiad pellach dros y ffôn neu yn y fan a'r lle gan glinigydd ambiwlans. Ar ôl hyn, bydd penderfyniad yn cael ei wneud am y camau nesaf mwyaf priodol ar gyfer eu gofal.

Wel, mi fyddwch chi’n cofio i fi groesawu’r fframwaith newydd pan gafodd e ei gyhoeddi yn gynharach eleni. Er bod gennym ni oll syniadau gwahanol am sut i fynd i'r afael â'r problemau difrifol iawn yn ein gwasanaethau brys, dwi’n credu bod cydnabyddiad eang nad oedd y drefn flaenorol o alwadau coch yn gweithredu'n effeithiol er budd y cleifion. Dwi'n credu, felly, fod rhoi mwy o bwyslais ar ganlyniadau clinigol fel sail i'r fframwaith newydd yn gam pwysig ymlaen, ac, yn wir, mae yna achos cryf dros gynnal adolygiad o'r fath ar draws ardaloedd eraill o'r system iechyd hefyd.

Ond un peth ydy gosod y sylfeini, peth arall ydy sicrhau bod y fframwaith yn dwyn ffrwyth trwy ganlyniadau pendant a gwell. Tra fy mod i’n cydnabod yn llwyr mai ers mis Gorffennaf yn unig mae'r fframwaith wedi bod ar waith, mae'n deg dweud bod y canlyniadau hyd yma wedi bod yn gymysg.

Rŵan, fe ddywedodd yr Ysgrifennydd Cabinet, ac mi wnaf i ddyfynnu yn Saesneg oherwydd dyna'r datganiad sydd o’m mlaen i:

Serch hynny, yn ôl y canrannau dwi wedi'u gweld, yr ystadegau diweddaraf ar gyfer mis Hydref, mae'r adferiad i bobl sydd â churiau calon a oedd yn yr ambiwlans cyn cyrraedd yr ysbyty, sef y prif fesur galwadau porffor, wedi gostwng dros 20 y cant yn ystadegau mis Hydref, fel roeddwn ni'n dweud, sydd y lefel isaf ers cyflwyno'r fframwaith. Ydy'r Ysgrifennydd Cabinet yn derbyn yr ystadegau hynny, ac ydy o'n cytuno bod hynny'n bryderus?

Rydyn ni hefyd wedi gweld yr amseroedd ymateb cyfartalog ar gyfer galwadau coch yn parhau yn uwch na tharged delfrydol y Llywodraeth bob mis hyd yn hyn. Gaf i ofyn, felly, beth oedd eich disgwyliadau chi, Ysgrifennydd Cabinet, ar gyfer gweithrediad y fframwaith yn ystod y misoedd cychwynnol yma? A ydy'r lefelau ROSC, er enghraifft, yn unol â’r hyn yr oeddech chi wedi disgwyl? Sut hefyd ydych chi'n cymharu'r perfformiad clinigol presennol efo'r hen drefn? 

Yn ogystal â gwella ymatebolrwydd i argyfyngau brys, mae'n hollbwysig sicrhau bod amser staff yn cael ei ddefnyddio mor effeithiol â phosib, yn enwedig o gofio'r straen aruthrol ar yr adrannau brys. Dwi'n croesawu, felly, yr haen ychwanegol o ystyriaeth a gyflwynwyd yn y fframwaith i sicrhau trefn well ar gyfer achosion nad oes o reidrwydd angen eu cludo i'r ysbyty. Mi ydych chi wedi sôn am eich bwriad i weld gostyngiad o 10 y cant erbyn diwedd y flwyddyn yn nifer y bobl sy'n cael eu cludo i'r ysbyty heb anaf neu gyda mân anafiadau. Gaf i ofyn, felly, a ydych chi ar y trywydd cywir er mwyn cyflawni'r nod yma?

Mae rôl bwysig i dechnoleg yn hyn i gyd, a dwi'n falch iawn gweld bod treialu defnyddio fideos asesu cyn cyrraedd yr ysbyty wedi ei gyflwyno ar draws pum ysbyty er mwyn galluogi gwell gofal yn y cartref i gleifion strôc. A gaf i ofyn am eich asesiad o'r treialu yma? Faint o ostyngiad yn nifer y teithiau ambiwlansys sydd wedi ei weld o ganlyniad uniongyrchol i'r dechnoleg, ac a oes bwriad i ymestyn y drefn yma ar draws Cymru? 

Mae o'n galonogol clywed hefyd, fel ddaru'r Ysgrifennydd Cabinet ddatgan fis diwethaf, fod cynnydd wedi'i wneud wrth fynd i'r afael â'r oriau a gollir oherwydd oedi trosglwyddo, ond y gwir ydy bod y niferoedd yn dal yn eithriadol o uchel, gyda dros 37,000 o oriau wedi'u colli ers cyflwyno'r fframwaith yn ôl yn yr haf. A ydych chi'n cytuno, felly, fod achos cryf dros ddatblygu strategaeth i gynyddu nifer y canolfannau derbyn ambiwlans yng Nghymru? Nid yn unig mae'r unedau hyn yn lleihau tagfeydd mewn adrannau brys, ond maen nhw hefyd yn rhyddhau amser gwerthfawr i ambiwlansys, rhywbeth sydd yn hynod o bwysig mewn ardaloedd gwledig. 

Ac i gloi, fel dwi wedi sôn yn gyson, nid yw'r problemau rydyn ni'n eu gweld gyda'r ciwiau hir o ambiwlansys y tu allan i'n hysbytai o reidrwydd yn fater o adnoddau, ond yn hytrach maen nhw'n adlewyrchu diffygion ehangach yn llif a gweithrediad y system, yn enwedig diffyg capasiti mewn gofal cynradd a gofal cymunedol. Dwi'n siŵr eich bod chi wedi cydnabod hynny. Mae diffyg capasiti gwelyau, sydd wedi gostwng yn sylweddol dros y ddegawd ddiwethaf, yn ffactor yn hyn, ond mae hefyd yn symptom o'r datgysylltiad sefydliadol a llywodraethol rhwng gofal ysbyty a gofal cymunedol. A ydych chi felly'n cytuno â chynnig Plaid Cymru i sefydlu rôl cyfarwyddwr cenedlaethol ar gyfer rheoli llif gofal y tu allan i'r ysbyty, er mwyn darparu arweinyddiaeth strategol well a chyflymu llif cleifion?  

Diolch i'r Aelod am y cwestiynau hynny. Mae'r perfformiad o ran ROSC yn y categori porffor wedi dangos gwelliannau ers y cyfnod inni gyflwyno'r fframwaith newydd dros yr haf, ond byddwn i'n dweud yn gyffredinol ein bod ni fater o wythnosau neu ychydig bach o fisoedd i mewn i weithredu'r cynllun newydd. Felly, dwi ddim yn credu ei fod e'n addas i roi gormod o bwysau ar y cynnydd hynny erbyn hyn. Mae'n rhaid gweld sut mae'r peth yn gweithio dros y tymor hirach.

Fel gwnes i sôn yn fras yn y datganiad, rŷn ni'n ceisio alinio gwerthuso'r newidiadau roeddwn i'n sôn amdanyn nhw'r wythnos diwethaf gyda'r newidiadau a gyflwynwyd yn yr haf, fel bod y ddau yn cael eu hedrych arnynt ar y cyd dros y 18 mis nesaf, a'n bod ni'n gweld y system yn gweithio yn hytrach na'r fframweithiau annibynnol. Dwi'n credu bod hynny'n rhywbeth sydd jest yn synhwyrol. Ond rŷn ni ar y trywydd i gyrraedd y nod y gwnaeth e ofyn amdano fe yn ei gwestiwn.

Mae perthynas, fel y mae'r Aelod wedi cydnabod, rhwng gallu'r gwasanaeth ambiwlans i ymateb mewn ffordd amserol i'r rheini sydd wedi cael anaf yn y cartref, er enghraifft, ar yr un llaw, a gallu'r system gyfan i allu rhyddhau ambiwlansys mewn ffordd amserol o flaen ysbytai. Mae e wrth gwrs yn wir fod dal gormod o oedi o flaen adrannau brys, ond mae hefyd yn werth nodi ein bod ni wedi gweld ym mis Hydref yr ail gyfanswm lleiaf o oriau wedi eu colli ers Gorffennaf 2021, a'r mis lle'r oedd hynny ar ei isaf oedd mis Medi.

Felly, mae cynnydd sylweddol wedi bod dros y pedair blynedd diwethaf. Fe wnaethon ni ddechrau cynllunio ar gyfer gaeaf eleni ym mis Mawrth. Felly, dros y chwe mis diwethaf, rwy'n credu bod y system wedi blaenoriaethu hyn mewn ffordd sydd yn bositif. Mae'r darlun, wrth gwrs, yn amrywiol. Bydd yr Aelod yn gwybod bod rhai ysbytai dal yn profi heriau sylweddol yn mynd i'r afael â'r nod hon, ond mae gennym ni ysbytai eraill lle, ambell wythnos, rŷn ni'n gweld 100 y cant o ambiwlansys yn cael eu rhyddhau o fewn y nod.

Felly, mae'r darlun yn un cymysg. Rŷn ni wedi gweld ysbytai fel y Grange, er enghraifft, yn gwneud cynnydd am gyfnod ac wedyn yn colli'r cynnydd hwnnw, ac ysbytai eraill fel Treforys yn gwneud cynnydd sylweddol mewn cyfnod byr ac wedi llwyddo cynnal y cynnydd hwnnw. Felly, mae'r darlun yn un amrywiol. Yr her, fel wastad, yw sicrhau bod y dysgu o'r llwyddiannau mewn un ardal yn cael ei drosglwyddo i ardaloedd eraill. Rŷn ni'n gweld tystiolaeth o hynny'n digwydd, ond yn sicr, dros yr wythnosau nesaf, rhaid parhau gyda hynny.

Dwi ddim fy hunan yn meddwl bod canolfannau arbennig ar gyfer ambiwlansys yn ateb; mae angen sicrhau bod y system yn gallu ymateb yn y ffordd fwyaf holistaidd at anghenion y claf. Yn y pen draw, llif drwy'r ysbyty yw'r peth sydd yn mynd i allu sicrhau bod hynny'n digwydd. Yn y cyd-destun hwnnw, fe wnaeth yr Aelod sôn am welyau. Dwi ddim yn credu mai hynny sydd wrth wraidd yr her.

Dwi'n cytuno gyda beth ddywedodd e ar ddiwedd ei gwestiwn, mai mwy o bwyslais ar sut y gallem ni gryfhau'r ddarpariaeth yn y gymuned, mewn settings gofal cynradd—dyna'r ateb i lawer o'r heriau yma, ar ddiwedd y dydd. Mae gyda ni waith yn digwydd ar hyn o bryd, dan arweinyddiaeth y CMO, i sicrhau ein bod ni'n cynyddu'n llawer cyflymach y symud hwnnw a chryfhau'r ddarpariaeth yn y gymuned. Byddaf yn gwneud datganiad maes o law o ran y trafodaethau rŷn ni wedi bod ynddyn nhw gyda'r meddygon teulu. Mae hynny'n dangos, dwi'n credu, sail gref ar gyfer gallu symud hynny ymlaen yn gyflymach yn y dyfodol hefyd.

Rwy'n ddiolchgar am yr hyn dŷch chi wedi'i ddweud, achos mae hwn yn rhywbeth sydd yn codi pryder i nifer fawr iawn o bobl.

Diolch i'r Ysgrifennydd Cabinet.

Yr eitem nesaf, felly, bydd y datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyfiawnder Cymdeithasol ar yr adroddiad cynnydd ar dlodi plant 2025. Yr Ysgrifennydd Cabinet i wneud y datganiad—Jane Hutt.

Diolch i'r Ysgrifennydd Cabinet.

Y cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar y Bil Tybaco a Fêps sydd nesaf. Y Gweinidog Iechyd Meddwl a Llesiant sy'n gwneud y cynnig—Sarah Murphy.

Galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol, Peter Fox.

Galwaf nawr ar gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Mike Hedges.

Dwi jest am ddweud gair sydyn iawn er mwyn dangos ein cefnogaeth ni i egwyddorion craidd y Bil yma, ac felly yr LCM. Yn wir, dwi'n falch bod llawer iawn sydd yn y Bil yma yn atseinio ac yn cyd-fynd gyda lot o'r hyn roeddwn i'n ei ddweud mewn dadl yma yn y Senedd rwy flwyddyn a hanner yn ôl, pan roddais i ddadl ymlaen i sefydlu cofrestr o fanwerthwyr tybaco a nicotin, bryd hynny—un a gafodd ei basio yn unfrydol gan y Senedd hon. Fel y nodais i bryd hynny, mae ysmygu'n gaethiwed sy'n dechrau yn ystod plentyndod. Gyda'r rhan fwyaf o bobl sy'n ysmygu yng Nghymru, eu sigarét gyntaf oedd pan oedden nhw'n blant neu yn eu harddegau. Erys y ffaith mai ysmygu ydy prif achos marwolaethau y gellir eu hatal yng Nghymru hyd heddiw, gyda 5,600 o bobl yn marw o ysmygu bob blwyddyn o hyd. Dwi hefyd wedi codi'r ffaith bod disgyblion ysgol yn aml iawn yn codi fepio fel un o'r prif bryderon sydd ganddyn nhw, a'r ffaith bod fêps ar gael mewn siopau sydd heb gael eu rheoleiddio ac felly'n gallu cynnwys pob math o gemegau a chynhwysion peryglus eraill, ac wedi'u pecynnu mewn modd sy'n fwriadol yn apelio tuag at blant. Dyna pam dwi'n ymwrthod â'r ddadl roedd James yn ei rhoi rŵan—mae James yn dweud mai cyfrifoldeb yr unigolyn a'r person y dylai hyn fod ac mai dewis personol yn seiliedig ar ddewis addysgedig dylai hyn fod, ond does dim dewis gan blant. Dydyn nhw ddim wedi cael yr un lefel yna o ddeallusrwydd o niwed fêps neu sigaréts i blant. Mae'r pethau yma'n cael eu targedu'n benodol atyn nhw, efo pethau, fel ddaru i James ei hun ddweud, fel gummy bear flavour—dwi ddim yn gwybod beth mae gummy bear yn blasu fel. Felly, sut maen nhw'n gallu gwneud hyn? Dydy o ddim yn gwneud dim synnwyr eu bod nhw'n cael rhwydd hynt i wneud hynny, a dyna pam mae angen deddfwriaeth er mwyn eu hatal nhw rhag targedu plant ac atal plant rhag mynd yn gaeth i dybaco a nicotin mor gynnar. Felly, mae'n hir amser i weld gweithredu ar hyn, a dwi'n croesawu'r hyn y mae'r Bil yn ceisio'i gyflawni, ac felly yn ei gefnogi.

Ond dwi am nodi ar gyfer y record, yn unol â'r hyn roedd Mike yn sôn ynghylch ynghynt, ein pryder ni ein bod ni unwaith eto'n gweld deddfu mewn maes datganoledig yn digwydd o du San Steffan. Mi ydw i'n gwerthfawrogi nad ydy'r setliad datganoli yn galluogi Cymru i ddeddfu'n llawn yn y maes yma, ond mae hyn yn ddadl dros fwy o ddatganoli i Gymru, nid dros dynnu grymoedd i ffwrdd o Gymru, fel sydd yn digwydd bron yn ddieithriad ym mhob LCM, gyda Gweinidogion yn San Steffan yn cael creu deddfwriaeth mewn meysydd sydd o dan ofal ein Senedd genedlaethol ni. Fe wnes i godi'r mater yma sawl gwaith yn ystod y broses graffu, a dwi'n ddiolchgar i'r Gweinidog, sydd hefyd yn rhannu'r un pryderon, dwi'n gobeithio, am sicrhau y bydd yn rhaid cael cydsyniad y Senedd yma cyn gweithredu, nid ymgynghori yn unig, efo'r eithriad o gymal 27, ond mi allwn ni fyw gyda hynny. Tybed, felly, a all y Gweinidog roi ar gofnod yma pam nad oedd yn bosib i Gymru ddatblygu Bil o'r fath ein hunain yn y maes hwn.

Dydy o ddim yn sefyllfa ddelfrydol o bell ffordd, ond gan fod y Bil yma yn cynnig datrysiad rhannol o leiaf i rai o heriau iechyd pobl Cymru pan fo'n dod i dybaco a fêps, yna mi fyddwn ni'n cefnogi'r cynnig heddiw, gyda diolch i'r ymgyrchwyr a'r bobl sydd wedi bod yn gweithio mor ddiwyd er mwyn sicrhau ein bod yn cyrraedd y pwynt yma.

A galwaf ar y Gweinidog i ymateb—Sarah Murphy.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Oes. Felly, gohiriaf y bleidlais o dan yr eitem hon tan y cyfnod pleidleisio.

Yn unol â Rheol Sefydlog 12.24, oni bai bod Aelod yn gwrthwynebu, caiff y ddau gynnig o dan eitemau 8 a 9, egwyddorion cyffredinol a phenderfyniad ariannol y Bil Diogelwch Adeiladau (Cymru), eu grwpio i'w trafod gyda'i gilydd, ond gyda phleidleisiau ar wahân. Dwi ddim wedi clywed gwrthwynebiad.

Felly, galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Thai i wneud y cynigion. Jayne Bryant.

Galwaf nawr ar Gadeirydd y Pwyllgor Llywodraeth Leol a Thai, John Griffiths.

Galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Mike Hedges. 

Gan gynrychioli'r Pwyllgor Cyllid, rwy'n galw ar Sam Rowlands.

Galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Thai i ymateb i'r ddadl—Jayne Bryant. 

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn y cynnig o dan eitem 8? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Nac oes. Felly, derbynnir y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Y cwestiwn nesaf yw: a ddylid derbyn y cynnig o dan eitem 9? A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Nac oes. Felly, derbynnir y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Eitem 10 heddiw yw'r ddadl ar Gyfnod 4 y Bil Gwasanaethau Bysiau (Cymru), a galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet dros Drafnidiaeth a Gogledd Cymru i wneud y cynnig—Ken Skates.

Diolch i'r Cabinet Secretary am osod hwnna mas. Dwi'n siarad ar ran Peredur, sydd wedi ein hebrwng ni drwy'r Mesur hwn fel plaid, a diolch iddo am ei waith.

Hoffwn i gymryd y cyfle heddiw i ddiolch hefyd i'r holl randdeiliaid am eu gwaith nhw, eu gwaith caled a'u cydweithio i helpu siapio'r Bil hwn. Mae Plaid Cymru erioed wedi pwysleisio'r angen am rwydwaith bysiau sydd yn hygyrch, sydd yn fforddiadwy ac sydd wedi'i integreiddio. Mae ein gwaith yn ystod y broses hon wedi adlewyrchu'r egwyddorion hynny, ac rydym yn falch mi fydd nifer o'r gwelliannau rydyn ni wedi'u gosod bellach yn rhan o'r fframwaith masnach.

Un gwelliant allweddol oedd cynnwys teithwyr dysgwyr yn y Bil wrth gynllunio rhwydwaith bysiau. Ni ddylai teithio i'r ysgol neu'r coleg fod yn fater o lwc; mae e'n hawl sylfaenol. Rydym yn falch o gael cydweithio gyda'r Llywodraeth i sicrhau bod addysg, felly, yn cael ei chydnabod fel blaenoriaeth ar wyneb y Bil. Mae hyn yn creu dyletswydd i ystyried mynediad at addysg, gan gynnwys addysg uwch, wrth gynllunio rhwydweithiau bysiau. Mae hyn yn gosod Cymru ar y blaen hefyd o'i chymharu â Lloegr. Mae'n hollbwysig bod ein rhwydwaith yn cynnwys mannau megis ysgolion, prifysgolion, colegau, ysbytai a chartrefi gofal, gan sicrhau bod pobl yn gallu cyrraedd gwasanaethau hanfodol yn ddiogel ac yn effeithlon. Mae hyn yn adlewyrchu ein hymrwymiad i rwydweithiau bysiau sydd yn gweithio i bawb.

Nawr, yr ail bwynt buaswn i'n hoffi ei bwysleisio yw prydlondeb gwasanaethau. Ar hyn o bryd, nid oes mecanwaith clir i fonitro neu adrodd ar brydlondeb, er mai dibynadwyedd yw’r ffactor mwyaf dylanwadol ar benderfyniad pobl i ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus ai peidio. Dŷn ni wedi galw am fonitro statudol, gyda data cyson a thryloyw ar gael i deithwyr, gweithredwyr ac awdurdodau lleol. Heb hyn, ni ellir dwyn y system i gyfrif na sicrhau gwellhad gwirioneddol.

Yn y pen draw, mae prydlondeb yn fater o ymddiriedaeth. Os ydym ni am i bobl symud oddi wrth eu ceir preifat, rhaid dangos y bydd gwasanaethau’n cyrraedd pan addawyd. Bydd Plaid Cymru yn parhau i bwyso am rwydwaith modern, teg a dibynadwy sy’n gweithio i Gymru gyfan. Ac oedd, roedd yna fwy o wahaniaethau, mwy o welliannau bydden ni wedi eisiau eu gweld, mwy o symud ar hygyrchedd bysiau, ond dŷn ni yn gweld beth mae'r Llywodraeth wedi ei wneud, dŷn ni'n ddiolchgar am eu parodrwydd i gario ymlaen i edrych ar hyn, a byddwn ni'n parhau i bwyso am fwy o newid yma.

Felly, i gloi, Dirprwy Lywydd, hoffwn i ddiolch eto i Peredur am ei waith, i Mari Jones yn swyddfa'r Blaid am ei gwaith hi ar y Mesur, a dŷn ni yn clodfori beth mae'r Mesur yma yn ceisio ei wneud. Felly, diolch yn fawr iawn.

A galwaf ar Ysgrifennydd y Cabinet i ymateb i'r ddadl.

Yn unol â Rheol Sefydlog 26.50C, rhaid cynnal pleidlais wedi ei chofnodi ar gynigion Cyfnod 4. Felly, gohiriaf y bleidlais ar y cynnig hwn tan y cyfnod pleidleisio.

A dyma ni'n cyrraedd y cyfnod pleidleisio. Oni bai fod tri Aelod yn dymuno imi ganu'r gloch, symudaf yn syth i'r cyfnod pleidleisio. Mae'r bleidlais gyntaf y prynhawn yma ar eitem 7, y cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar y Bil Tybaco a Fêps—[Torri ar draws.]

Reit. Galwaf am bleidlais ar y cynnig yn enw Sarah Murphy, eitem 7. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 36, dau yn ymatal, naw yn erbyn. Felly, mae'r cynnig wedi'i dderbyn.

Mae'r bleidlais nesaf ar eitem 10, Cyfnod 4 y Bil Gwasanaethau Bysiau (Cymru). Galwaf am bleidlais ar y cynnig yn enw Ken Skates. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 34, dau yn ymatal, 10 yn erbyn. Felly, mae'r cynnig wedi'i dderbyn.

Diolch yn fawr, bawb. Daw hynny â thrafodion heddiw i ben.